Om de dynamiek te begrijpen die Japan donderdag in een recessie deed belanden en van zijn plaats deed verdwijnen als de op twee na grootste economie ter wereld, hoeft u niet verder te kijken dan de eetgewoonten van Risa Shinkawa.

In tegenstelling tot vakbondsmedewerkers bij grote fabrikanten zoals Toyota Motor, verwacht de 32-jarige schoonheidsspecialiste geen loonsverhoging. Haar salaris is eerder verlaagd, een weerspiegeling van de druk op de dienstensector, vooral bij de kleinere bedrijven waar zo'n 70% van de Japanse beroepsbevolking werkt.

Ze heeft haar discretionaire uitgaven verminderd, wat donderdag betekende dat ze geen lunch ging kopen in het chique winkelgebied Ginza in Tokio.

"Mijn salaris op het werk is gedaald. Dus ik ben gestopt met het kopen van kleding en uit eten gaan om geld te besparen," zei Shinkawa terwijl ze op een drukke hoek van Ginza stond op een ongebruikelijk warme namiddag, met een handtas maar zonder zichtbare boodschappentassen.

Shinkawa's zuinigheid, en die van miljoenen anderen, is een grimmige herinnering aan de onderliggende kwetsbaarheid van de economie, zelfs nu Japan op het punt staat om een einde te maken aan jarenlange stimuleringsmaatregelen van de centrale bank.

Japanse consumenten, die jarenlang gewend waren aan vlakke prijzen, zijn gestraft nu de zwakke yen de kosten van levensonderhoud en alles van voedsel tot brandstof heeft opgedreven.

Hoewel de consumentenprijzen aanzienlijk zijn gestegen, zijn de consumentenbestedingen niet meegegroeid, aldus Hideo Kumano, hoofdeconoom bij Dai-Ichi Life Research Institute.

"Het geeft echt weer hoe zwak de trend in de bestedingen is," zei Kumano over de gegevens.

De economische productie daalde in de drie maanden tot december met 0,4% op jaarbasis, zo bleek uit officiële gegevens, wat het tweede kwartaal op rij van krimp betekent en voldoet aan de definitie van een technische recessie.

Daarmee kwam het nominale bruto binnenlands product (BBP) vorig jaar uit op $4,21, minder dan de $4,46 biljoen van Duitsland.

Analisten en ambtenaren wezen op de dalende uitgaven voor uit eten gaan als een van de redenen voor de daling van de consumptie, evenals het warmere weer dat de verkoop van winterkleding drukte en het afnemen van de post-COVID hausse in de vraag naar diensten.

HOGERE BRANDSTOF- EN AANDELENPRIJZEN

Voor de 55-jarige Miho Ozaki kwam de druk van de hogere benzine- en elektriciteitsrekeningen. "We zijn overgeschakeld op een oliekachel en proberen niet te veel te rijden," zei ze.

De economische pijn komt op een moment dat de Japanse aandelenmarkt een opleving kent dankzij beter bestuur bij grote bedrijven en een zwakkere yen die de winsten van bijvoorbeeld Toyota en andere fabrikanten opstuwt.

Maar bedrijven zelf zullen eerder hun zorgen uiten over de afnemende consumptie en de gevolgen van hogere prijzen voor consumenten, dan dat ze kraaien over de voordelen van de yen.

Vorige maand zei de detailhandelgigant Aeon dat klanten nog gevoeliger werden voor prijzen. Het bedrijf zag meer "vermoeidheid" onder het winkelend publiek wanneer het geconfronteerd werd met hogere prijzen, vertelde Chief Strategy Officer Motoyuki Shikata aan analisten.

Het warme weer raakte ook de kledingsector, aldus Aeon. Toch boekte het bedrijf een stijging van de bedrijfswinst in het kwartaal.

Voor Ryohin Keikaku, eigenaar van het Muji-merk van kleding- en huishoudartikelenwinkels, zijn prijsverhogingen een evenwichtsoefening geworden. Het winkelpubliek heeft prijsverhogingen voor sommige producten geaccepteerd, maar niet voor andere, vertelde president Nobuo Domae vorige maand tijdens een earnings briefing.

"We hebben de prijzen verhoogd in gevallen waarin we geen andere keuze hadden. We doen ons best om de prijzen redelijk te houden door onze productieprocessen onder de loep te nemen," zei hij.

Kumano van Dai-Ichi Life zei dat hij nog meer pijn verwacht voor de Japanse economie, waaronder waarschijnlijk nog een zwakke productie in januari-maart, vooral na de aardbeving in het westen van Japan begin dit jaar.

Maar ten minste één persoon in Ginza zei dat ze niet boos was over minder uitgaven: Momoka Nakano, 26 jaar, zei dat ze onlangs met zwangerschapsverlof was gegaan.

"Ik probeer thuis te eten om geld te besparen en gezond te blijven," zei ze. (Verslaggeving door Chris Gallagher en Akiko Okamoto, Aanvullende rapportage door Daniel Leussink en Ritsuko Shimizu; Schrijven door David Dolan; redactie door Miral Fahmy)