De prijs van Oeral-olie - Ruslands belangrijkste exportproduct - is met meer dan 20% gedaald sinds begin december, toen westerse landen onder leiding van de Groep van Zeven (G7) een prijsplafond van 60 dollar oplegden aan de Russische olie-export om Moskou te beperken in zijn mogelijkheden om wat het zijn "speciale militaire operatie" in Oekraïne noemt, te financieren.

Aangezien de federale begroting voor 2023 gebaseerd is op een verwachte Oeralprijs van iets meer dan 70 dollar per vat, en de prijzen momenteel dichter bij 50 dollar liggen, kan dit problematisch blijken.

Door het prijsplafond, de westerse sancties en het EU-embargo wordt het voor Rusland moeilijker om olie te exporteren. Moskou vertrouwt op China en India - respectievelijk de grootste en de op twee na grootste importeur ter wereld - om het gat te vullen.

"De toenemende afhankelijkheid van de begroting van olie baart zorgen", aldus Alfa Bank in een nota waarin zij waarschuwt dat een daling van de inkomsten uit de export van gas en olieproducten "aan de horizon opdoemt".

Analisten zeggen dat toen de regering de uitgaven in 2022 met meer dan een kwart verhoogde, deels om haar leger in Oekraïne te financieren, de olieprijs die nodig is om de begroting in evenwicht te brengen, steeg van 67 naar 101 dollar per vat.

Als rekening wordt gehouden met de 1,85 biljoen roebel (27,5 miljard dollar) aan dividenden en eenmalige belastingen die het staatsbedrijf Gazprom vorig jaar heeft ontvangen, kan de olieprijs die nodig is om de begroting in evenwicht te brengen wel 115 dollar per vat bedragen.

Het gat in de Russische begroting bedroeg vorig jaar in totaal 3,3 biljoen roebel (49 miljard dollar), of 2,3% van het bruto binnenlands product, en kan in 2023 opnieuw meer dan 2% bedragen omdat het prijsplafond de exportinkomsten van Rusland aan banden legt, zei minister van Financiën Anton Siluanov in december.

BELASTINGVERHOGINGEN?

"Wanneer er een grote kloof is tussen de werkelijke prijs (van olie) en de evenwichtsprijs, kan deze niet duurzaam worden gedekt door te lenen", aldus Natalia Orlova, hoofdeconoom bij Alfa Bank.

"Er zijn maatregelen nodig om het begrotingsbeleid aan te passen, hetzij door te snijden in de uitgaven, hetzij door op zoek te gaan naar extra inkomsten."

Aangezien president Vladimir Poetin naar verwachting een historische vijfde termijn tegemoet gaat in de verkiezingen van 2024 en de regionale verkiezingen later dit jaar plaatsvinden, zijn bezuinigingen uitgesloten, voegde zij eraan toe.

De begroting van vorig jaar, die sterk gericht was op defensie-uitgaven, heeft het risico van een hogere belastingdruk op middellange termijn vergroot, aldus economen van Renaissance Capital.

Viceminister van Financiën Alexei Sazanov zinspeelde in december op de mogelijkheid van een nieuwe belastingverhoging en suggereerde dat de regering in 2023 verder zou kijken naar mogelijke belastinggebieden.

Het is niet duidelijk in welke sectoren de belastingen zouden worden verhoogd en in welke mate de lasten op de bevolking zouden drukken. De btw-tarieven, winstbelastingen en inkomstenbelasting zouden niet worden gewijzigd, aldus Sazanov, maar andere sectoren kunnen te maken krijgen met een hogere belastingaanslag.

"Dankzij een gedetailleerde, inhoudelijke analyse kunnen we nog steeds grondstofsectoren vinden waar hoge marges worden gevormd en waar het mogelijk is de belastingdruk te verhogen zonder de operationele en investeringsactiviteiten van bedrijven te schaden," zei hij.

Het ministerie van Financiën was niet onmiddellijk beschikbaar voor commentaar.

De regering heeft de belastingdruk op de olie- en gasindustrie voor 2023-2025 al fors verhoogd, de grootste verhoging in haar geschiedenis, nu de militaire operaties van Rusland in Oekraïne tien maanden duren. De maatregelen zullen over een periode van drie jaar naar verwachting 3,6 biljoen roebel extra opleveren voor de Russische begroting.

Uit een begrotingsanalyse van Reuters blijkt echter dat Moskou dit jaar alleen al aan defensie en veiligheid samen 9,4 biljoen roebel (140 miljard dollar) zal uitgeven - bijna een derde van de begroting - wat minder geld betekent voor gezondheidszorg, onderwijs en onderzoek.

Het conflict in Oekraïne en de daaropvolgende westerse sancties hebben sommige sectoren van de Russische economie overhoop gehaald: de grootste banken van het financiële SWIFT-netwerk zijn afgesneden, de toegang tot technologie is beperkt en het vermogen om olie te exporteren is ingeperkt.

Hoewel de regering en de centrale bank "moeilijkheden" hebben erkend, zegt Moskou dat zijn economie veerkrachtig is en dat de sancties een boemerangeffect hebben gehad op het Westen door de inflatie en de energieprijzen op te drijven.

($1 = 67,3500 roebel)