Een recente toename van GPS "spoofing", een vorm van digitale aanval die commerciële vliegtuigen uit koers kan brengen, heeft volgens onderzoekers op het gebied van cyberbeveiliging een intrigerende nieuwe dimensie gekregen: De mogelijkheid om de tijd te hacken.

Volgens het adviesorgaan voor de luchtvaart OPSGROUP is het aantal incidenten met GPS-spoofing bij commerciële vliegtuigen de afgelopen maanden met 400% gestegen. Bij veel van deze incidenten gaat het om illegale GPS-systemen op de grond, vooral rond conflictgebieden, die onjuiste posities uitzenden naar het omringende luchtruim in een poging om inkomende drones of raketten te verwarren.

"We denken te veel dat GPS een bron van positie is, maar het is eigenlijk een bron van tijd," zei Ken Munro, oprichter van Pen Test Partners, een Brits cyberbeveiligingsbedrijf, tijdens een presentatie op de DEF CON hacking conventie in Las Vegas op zaterdag.

"We beginnen meldingen te zien dat de klokken aan boord van vliegtuigen tijdens spoofing-evenementen rare dingen beginnen te doen."

In een interview met Reuters haalde Munro een recent incident aan waarbij de klokken aan boord van een vliegtuig van een grote westerse luchtvaartmaatschappij plotseling jaren vooruit werden gestuurd, waardoor het vliegtuig geen toegang meer had tot zijn digitaal versleutelde communicatiesystemen.

Het vliegtuig werd wekenlang aan de grond gehouden terwijl technici de boordsystemen handmatig opnieuw instelden, aldus Munro. Hij weigerde de luchtvaartmaatschappij of het vliegtuig in kwestie te identificeren.

In april onderbrak Finnair tijdelijk vluchten naar de Oost-Estlandse stad Tartu vanwege GPS-spoofing waarvan Tallin het buurland Rusland de schuld gaf.

GPS, kort voor Global Positioning System, heeft dure grondapparatuur die radiobundels uitzendt om vliegtuigen naar de landing te leiden, grotendeels vervangen. Het is echter ook vrij eenvoudig om GPS-signalen te blokkeren of te verstoren met behulp van relatief goedkope en eenvoudig te verkrijgen onderdelen en beperkte technologische kennis.

"Zal het een vliegtuig laten neerstorten? Nee, dat niet," vertelde Munro aan Reuters.

"Wat het wel doet, is een beetje verwarring zaaien. En je loopt het risico dat wat wij noemen een cascade van gebeurtenissen begint, waarbij iets kleins gebeurt, iets anders kleins gebeurt, en dan gebeurt er iets ernstigs."