FRANKFURT (dpa-AFX) - Veel klanten van levensverzekeringen mogen de komende jaren hopen op een stijgende rente voor de klassieke oudedagsvoorziening, aldus de financiële toezichthouder Bafin. "Ik verwacht nu al dat de overschotparticipatie over de hele linie zal toenemen, uiteraard afhankelijk van de situatie op de kapitaalmarkt als geheel, inclusief de aandelen- en vastgoedmarkten," zei Duitslands hoogste verzekeringstoezichthouder Frank Grund tegen de persbureaus dpa en dpa-AFX. De eerste verzekeraars, waaronder brancheleider Allianz Leben, hebben de surplusparticipatie voor 2023 al verhoogd. Veel bedrijven laten het echter nog steeds ongewijzigd.

Levensverzekeraars stellen elk jaar nieuwe winstdelingspercentages vast, afhankelijk van de economische situatie en het succes van hun beleggingsstrategie. Daarnaast is er de maximale actuariële rente, ook wel de gegarandeerde rente genoemd. Na een besluit van het federale ministerie van Financiën is dit sinds begin 2022 vastgesteld op 0,25 procent voor nieuwe contracten. Oude contracten leveren aanzienlijk meer op. Beide vormen de huidige rentevoet, die alleen betrekking heeft op het spaargedeelte na aftrek van onder andere aankoop- en verkoopkosten.

Grund gaat er niet van uit dat levensverzekeraars opnieuw op grote schaal hoge garanties in hun boeken zullen opnemen. "We hebben de risico's van hoge garanties gezien. Ik vind dat niemand dat meer moet doen." De sector was nauwelijks in staat om de rentetoezeggingen uit oude contracten tot 4 procent te genereren in de rentedaling op de kapitaalmarkt. Sinds enkele jaren biedt de overgrote meerderheid nieuwe klanten alleen nog maar producten met een afgeslankte garantie.

Grund vindt een renaissance van de klassieke levensverzekering met volledige garantie moeilijk voorstelbaar. "De markt heeft zorgvuldig geleerd hoe duur garanties zijn. Ik denk niet dat iemand vrijwillig die weg terug zal gaan. Er zijn veel interessante alternatieven met mogelijkheden voor de klant."

Veel van het geld van de verzekeraars zit in relatief laag renderende staatsobligaties uit voorgaande jaren. Hun waarde is gedaald door de recente stijging van de rente. Er ontstaan verborgen lasten op de balans. Als verzekeraars gedwongen worden deze papieren vóór de vervaldatum te verkopen, moeten zij de waarde dienovereenkomstig afwaarderen. Dat zou de balans onder druk zetten.

Daarnaast is er de inflatie, die gevolgen kan hebben voor de lopende zaken, aldus de verzekeringstoezichthouder. "Bedrijven moeten voorbereid zijn op nieuwe klanten die niet verlopen zoals gepland." Ook opzeggingen van bestaande contracten of premievrijstellingen door klanten kunnen niet worden uitgesloten, zei hij, omdat consumenten geld nodig hebben voor andere zaken. "We hebben de grote golf van annuleringen echter nog niet gezien. Niettemin moeten bedrijven zorgen voor voldoende liquiditeitsbeheer."

Volgens Grund staan momenteel 15 van de in totaal ongeveer 80 levensverzekeraars onder verscherpt toezicht. "Ik verwacht dat het aantal binnen afzienbare tijd aanzienlijk zal afnemen", aldus de uitvoerend directeur van Bafin. Momenteel hoeft geen enkele levensverzekeraar gebruik te maken van de overgangsmaatregelen van het Europese toezichtskader Solvency II. De bedrijven voldoen veeleer al aan de eisen die vanaf 2032 verplicht worden.

Volgens Grund blijft de situatie van pensioenfondsen moeilijker. "Wij maken ons iets meer zorgen over 30 van de meer dan 130 fondsen". Volgens de verzekeringstoezichthouder zouden pensioenfondsen eerder kunnen profiteren van een stijgende rente op middellange termijn, als vrijgekomen middelen tegen een hogere rente worden herbelegd./mar/DP/men