Landendelegaties, NGO's en vertegenwoordigers van de industrie verzamelden zich deze week in Parijs voor de tweede ronde van VN-onderhandelingen in de richting van een wettelijk bindend pact om de explosie van plastic afval een halt toe te roepen. Volgens een rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling uit 2022 zal dit afval tegen 2060 bijna verdrievoudigd zijn, waarbij ongeveer de helft op stortplaatsen terechtkomt en minder dan een vijfde gerecycled wordt.

Hoewel de eerste helft van de vijfdaagse onderhandelingen over procedurele kwesties ging, splitsten de delegaties zich op in twee groepen om te discussiëren over de verschillende controlemaatregelen die genomen kunnen worden om de plasticvervuiling te stoppen en over de vraag of landen nationale plannen moeten ontwikkelen of wereldwijde doelen moeten stellen om het probleem aan te pakken.

Aan het eind van de sessie op vrijdag kwamen de landen overeen om een "nulontwerp" voor te bereiden van wat een wettelijk bindend plasticverdrag zou worden en om tussen de onderhandelingssessies door te werken aan belangrijke kwesties zoals het toepassingsgebied en de principes van het toekomstige verdrag.

De "nulontwerp"-tekst zou de opties van de uiteenlopende standpunten van de verschillende landen weerspiegelen tegen het begin van de volgende gespreksronde, die in november in Nairobi, Kenia, wordt gehouden.

"Mijn oproep aan u aan het begin van deze sessie was dat u Parijs zou laten meetellen. Dat hebt u gedaan door ons collectief een mandaat te geven voor een nulontwerp en intersessioneel werk," zei Jyoti Mathur-Filipp, uitvoerend secretaris van het Intergouvernementeel Onderhandelingscomité (INC) inzake plasticvervuiling, tijdens de plenaire slotzitting.

Het begin van de onderhandelingen werd vertraagd door meer dan twee dagen over de procedureregels voor de gesprekken.

Saoedi-Arabië, Rusland en China voerden bezwaren aan tegen het aannemen van besluiten over het verdrag door een meerderheid van stemmen in plaats van een consensus. Een consensus zou één of enkele landen de mogelijkheid geven om de aanname te blokkeren.

Marian Ledesma, een campagnevoerder bij Greenpeace Filippijnen, vertelde aan Reuters dat als het INC-proces aanname bij consensus mogelijk maakt in plaats van bij meerderheid van stemmen, dit "veel belangrijke bepalingen zal blokkeren".

"Stemmen zorgt ervoor dat zoveel mogelijk staten het verdrag kunnen steunen en dat we vooruit kunnen," zei ze.

De kwestie is nog niet volledig opgelost en zal tijdens de volgende gespreksronde aan de orde komen.

Woensdagavond konden de onderhandelaars verder gaan met de inhoud van de besprekingen en hun standpunten uiteenzetten over de vraag of de productie van plastic moet worden beperkt, of "problematische" plasitcs moeten worden verminderd en of het verdrag nationale doelen moet stellen of landen moet toestaan hun eigen plannen te bepalen.

"We hebben geen tijd te verliezen. Nu hebben we minder tijd te verliezen," zei de vertegenwoordiger van Samoa namens kleine eilandstaten tijdens de besprekingen op woensdag, eraan toevoegend dat eilandstaten te kampen hebben met de schade van slecht afvalbeheer en overproductie van plastic.

Een informele groep landen, de "High Ambition Coalition", waar zowel EU-landen als Japan, Chili en eilandstaten deel van uitmaken, wil wereldwijde doelen om de productie en vervuiling van plastic te verminderen, evenals beperkingen op bepaalde gevaarlijke chemische stoffen.

Landen als de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië hebben de voorkeur gegeven aan nationale plannen in plaats van wereldwijde doelen om het probleem aan te pakken.

Tadesse Amera, medevoorzitter van het International Pollutants Elimination Network, zei dat met de groeiende publieke bezorgdheid over de plasticvervuilingscrisis, de onderhandelingen moeten resulteren in een sterke overeenkomst.

"Er staat veel op het spel, maar we zijn optimistisch gestemd door het groeiende bewustzijn onder de afgevaardigden van de noodzaak van wereldwijde controles op chemische stoffen in plastic en van beperkingen op de productie van plastic," zei hij.