Tegenwoordig heeft kernenergie 20.000 jaar ervaring met reactoren en voorziet het 31 landen, plus Taiwan, terwijl het een energiepilaar is voor anderen via regionale netwerken, met name in Europa. De industrie, ooit verdeeld tussen Oost en West, is nu een wereldwijde markt waar de componenten van een reactor van verschillende continenten kunnen komen, evenals het uranium dat als brandstof dient. Naast elektriciteit vindt kernenergie toepassing in de gezondheidszorg, de strijd tegen ziekten, de ruimtevaart en nu dus ook in big data met AI.

In 2023 produceerden 14 landen minstens een kwart van hun stroom uit kernenergie. Frankrijk is het meest “nucleaire” land met 57 reactoren verspreid over 19 centrales die 320,4 TWh produceerden, wat bijna 65 % van de elektriciteitsproductie op het vasteland vertegenwoordigt. Het park is dus het derde grootste na de Verenigde Staten (park van 93 kernreactoren) en China (56 reactoren en 14 in aanbouw). Zo vertegenwoordigt kernenergie ongeveer 9,1 % van de wereldwijde energieproductie in 2023.

Er is een duidelijke behoefte aan nieuwe productiecapaciteit over de hele wereld. Deze aanpak is voornamelijk gericht op het vervangen van verouderde fossiele brandstofcentrales, vooral kolencentrales, die grote hoeveelheden koolstofdioxide uitstoten, terwijl wordt voldaan aan de toenemende vraag naar elektriciteit in veel landen.

In een context waarin milieuproblemen en economische zorgen op lange termijn de overhand hebben, presenteert kernenergie zich als een aantrekkelijke optie, vooral in tijden van stijgende prijzen voor fossiele brandstoffen. Het is echter essentieel om te erkennen dat kernenergie niet zonder milieugevolgen is. De bouw van centrales vergt veel middelen zoals cement en staal, en de risico's van water- en bodemverontreiniging in geval van een incident zijn niet te verwaarlozen.

Bovendien kunnen een ongepaste exploitatie of een slecht afvalbeheer van kernafval rampzalige gevolgen hebben voor een regio en haar inwoners voor decennia, zo niet eeuwen. De rampen van Tsjernobyl (1986) en Fukushima (2011) liggen nog vers in het geheugen van velen. In deze context zijn de standpunten verhard, wat leidt tot een polarisatie die de zoektocht naar consensus en duurzame oplossingen bemoeilijkt. De uitdaging om nucleaire veiligheid te verzoenen met de energie- en milieu-eisen blijft een belangrijke kwestie, die getuigt van een grote complexiteit bij pogingen om belanghebbenden te verzoenen.

Technologieën van de nieuwe generatie

De nucleaire technologieën van de toekomst omvatten een breed scala aan innovatieve oplossingen. Sommige zijn al operationeel op kleine schaal; andere zijn nog in de conceptfase, waarvan de haalbaarheid nog moet worden aangetoond en die soms grote technologische barrières moeten overwinnen.

De nieuwe technologieën met betrekking tot kernreactoren kunnen worden onderverdeeld in drie grote categorieën: vierde generatie reactoren, kleine modulaire reactoren (SMR) en innovaties die gericht zijn op het aanzienlijk verbeteren van de veiligheid en de levensduur van bestaande centrales.

De benaming "generatie IV" is afkomstig van het Generation IV International Forum (GIF), opgericht aan het begin van de jaren 2000 door het Amerikaanse Ministerie van Energie. Deze nieuwe reactoren bevinden zich nog in de ontwikkelingsfase, omdat ze aan verschillende doelstellingen moeten voldoen: het besparen van natuurlijke hulpbronnen, het minimaliseren van nucleair afval, het verlagen van bouw- en exploitatiekosten, het vergroten van de veiligheid en het beperken van het risico van nucleaire proliferatie. De eerste zes modellen zouden in 2030 in gebruik moeten worden genomen. We zien dus duidelijk de zeer lange tijdshorizon van de sector.

Illustratie van het Forum Generation IV en het CEA

De techgiganten richten zich op SMR's (small modular reactors), compactere maar minder krachtige modellen (tussen 20 en 300 MWe per eenheid, vergeleken met 900 tot 1650 MWe voor de EPR's van Generatie III). Voorlopig staan de projecten voor kleine SMR-reactoren nog in de kinderschoenen. Hun modulariteit zou het mogelijk maken om ze in serie in de fabriek te produceren en vervolgens ter plaatse te assembleren. Twee vragen blijven onbeantwoord: het is nog niet zeker of de productiekosten lager zullen zijn dan die van een klassieke reactor, en ook hun totale veiligheid moet nog worden aangetoond.

Dit heeft sommige spelers er echter niet van weerhouden om interesse te tonen in de projecten. Amazon heeft 500 miljoen dollar geïnvesteerd in X-energy om kernreactoren te ontwikkelen en heeft een terrein gekocht naast een centrale in Pennsylvania voor een nieuw datacenter. Evenzo is Google (Alphabet) van plan om kernenergie te kopen van de Amerikaanse start-up Kairos Power, die tegen 2030 zal worden geproduceerd door SMR's. Ten slotte heeft Microsoft ook overeenkomsten getekend voor de aankoop van kernenergie van Constellation Energy, en plant zelfs een bijdrage aan de heringebruikname van een deel van de centrale van Three Mile Island, waar het ernstigste nucleaire ongeval in de geschiedenis van de Verenigde Staten plaatsvond. Deze initiatieven passen in een context van de achteruitgang van kernenergie in de Verenigde Staten, waar het aandeel van elektriciteit uit deze sector de afgelopen jaren is afgenomen. Ook is er een recente stijging van de spotkoersen van uranium sinds 2022, die samenvalt met deze hernieuwde interesse.

Bron: NYMEX Uranium futures price, Bloomberg

Bedrijven van de nieuwe generatie kernenergie

We presenteren hier bedrijven die actief zijn in vier verschillende segmenten.

  • SMR en microreactoren:

De hernieuwde interesse in Amerikaanse kernenergie heeft start-ups gestimuleerd die gespecialiseerd zijn in het ontwerpen van deze reactoren. Zo kennen Nuscale Power (+476 %), Oklo (+111 %) en de nieuwste, Nano Nuclear Energy, die sinds haar beursgang in mei vorig jaar met 427 % is gestegen, veel belangstelling van beleggers. Ten slotte is Rolls-Royce (+89 %) ook aanwezig in dit segment met haar dochteronderneming Rolls-Royce SMR, evenals GE Vernova (+120 %) met haar BWRX-300-model, waarvan de bouw volgend jaar in het Verenigd Koninkrijk zou moeten beginnen voor een start van de operaties in 2029. Alleen Amerikaanse bedrijven hebben beursgenoteerde waarden op deze technologie. De SMR-projecten in Europa en Azië zijn nog steeds privé. In Frankrijk heeft EDF een dochteronderneming opgericht genaamd Nuward, gespecialiseerd in het ontwerpen van SMR's.

 

Diensten en apparatuur:

Ter ondersteuning van deze geavanceerde technologieën spelen diensten en apparatuur een cruciale rol. Ze bieden de infrastructuur, technologie en expertise die nodig zijn om de werking van kerncentrales te onderhouden en te optimaliseren.

  • Curtiss-Wright: positie in onze Amerikaanse portefeuille, de Amerikaanse groep genereert 18 % van zijn omzet, die 3 miljard USD bedraagt, in zijn Power & Process-divisie, met name dankzij zijn activiteiten in kernreactoren.
  • Atkinsrealis: het nucleaire segment van het Canadese bedrijf vertegenwoordigt 13,9 % van zijn inkomsten en ondersteunt klanten gedurende de gehele levenscyclus van kernenergie door hen een volledig scala aan diensten aan te bieden: advies, EPCM-diensten, veldservices, technologische diensten, reserveonderdelen, reactorondersteuning, ontmanteling en afvalbeheer.
  • Mitsubishi Heavy Industries: als een van de beste fabrikanten van centrales ter wereld biedt MHI oplossingen op het gebied van kernenergieproductie en biedt het een volledig scala aan diensten, van de ontwikkeling van de centrale tot de fabricage, exploitatie en onderhoud. Gedreven door zijn defensiesegment en de geleidelijke terugkeer van kernenergie in Japan, stijgt het aandeel met +154 % dit jaar.

Andere impactvolle bedrijven:

Elektriciteitsproducenten:

Elektriciteitsproducenten zetten kernenergie om, waardoor een essentiële bron van elektriciteit wordt geleverd voor nationale en zelfs regionale markten. Deze bedrijven zijn vaak minder blootgesteld aan de risico's van kernenergie omdat ze gediversifieerd zijn en ook kolen- of gascentrales en zonne- of windparken exploiteren.

CGN Power: het Chinese bedrijf is waarschijnlijk een van de weinige pure players op het gebied van productie en distributie van kernenergie. Genoteerd in Hong Kong, heeft het bedrijf een beurswaarde van 27 miljard USD en vertrouwt het op CGN Mining, de grootste uraniumproducent van het vasteland van China.

Enkele bedrijven:

Uraniumwinning, -productie en -handel:

Aan de voorkant vormen de winning, productie en handel van uranium de materiële basis van de industrie, die zorgt voor de brandstofvoorziening. Uranium onderscheidt zich echter van andere metalen vanwege het potentieel voor dubbel gebruik, zowel in de energieopwekking als in de productie van massavernietigingswapens. Bovendien is de aanwezigheid van uranium ongelijk verdeeld over de wereld. Kazachstan vertegenwoordigt 43 % van de wereldproductie, gevolgd door Canada (15 %), Namibië (11 %) en Australië (9 %).

  • National Atomic Company Kazatomprom: Kazatomprom is een mijnbouwbedrijf uit Kazachstan, opgericht in 1997 en voor 75 % in handen van de Kazachse overheid. De groep produceerde in 2023 alleen al 23 % van het wereldwijde uranium.
  • Cameco Corporation: de tweede grootste producent in volume met 12 % van de wereldwijde uraniumproductie, biedt het Canadese mijnbouwbedrijf ook diensten aan voor de verwerking en raffinage van nucleaire brandstof. In termen van waardering lijkt de koers/winst-verhouding (PER) op basis van de verwachte winst per aandeel voor dit jaar erg hoog, op meer dan 80 keer. Maar als we de PER van het bedrijf berekenen met behulp van de schattingen voor 2025 en 2026, is het beeld totaal anders. In feite wordt het aandeel Cameco verhandeld tegen ongeveer 39x de verwachte winst per aandeel voor 2025 en tegen 29x voor 2026 volgens de consensus van Bloomberg.

Andere bedrijven die betrokken zijn bij de winning, productie en handel van uranium:

Ten slotte hier nog enkele ETF's die de indices van de sector volgen:

  • VanEck Uranium and Nuclear Technologies UCITS ETF: de tracker volgt de MarketVector Global Uranium and Nuclear Energy Infrastructure Index. Deze index volgt 25 bedrijven wereldwijd die betrokken zijn bij de winning van uranium en de kernenergie-infrastructuur. De kosten bedragen 0,55 % bij een beheerd vermogen van 174 miljoen EUR.
  • HANetf Sprott Uranium Miners UCITS ETF: dit ETF volgt de North Shore Sprott Uranium Miners Index, ontworpen om de 39 bedrijven te volgen die betrokken zijn bij de exploratie, mijnbouw en/of raffinage van uranium. De kosten bedragen 0,85 % voor een beheerd vermogen van 309 miljoen EUR.
  • Global X Uranium UCITS ETF: dit ETF bestaat uit 46 posities. De kosten bedragen 0,65 % voor een beheerd vermogen van 152 miljoen EUR.