Snel en consistent gewichts- en eetlustverlies, verminderd risico op overlijden door hartaanval, diabetes of beroerte, bescherming van lever, hart en nieren - dat zijn de beloften van deze wondermiddelen. Niet verrassend, op een planeet waar een derde van de mensen overgewicht heeft, hebben semaglutides een aanzienlijke markt ontsloten. Dit ondanks de risico's en bijwerkingen die aan elk medicijn verbonden zijn.

In de VS werden in 2022 al meer dan 9 miljoen mensen met deze middelen behandeld, en het aantal voorschriften voor deze medicijnen steeg met 300 % tussen Q1 2020 en Q4 2022. Bank of America voorspelt dat tegen 2030 48 miljoen Amerikanen (ongeveer 1 op de 7 mensen) deze medicijnen zullen gebruiken, ondanks hun hoge prijs (momenteel tussen 300 en 1300 USD per maand).

Slachtoffers van eigen succes

De resultaten zijn onbetwistbaar: deze behandelingen werken en de beloften worden waargemaakt. Dus in een wereld geregeerd door imago en likes, de zoektocht naar een droomlichaam en cosmetische chirurgie, duurde het niet lang voordat semaglutides van de schappen van patiënten in echte nood (diabetici en obesitaspatiënten) naar die van gezonde personen of mensen met licht overgewicht verhuisden, die eveneens willen profiteren van de afslankeffecten van dit schoonheidselexir, aangevoerd door sterren en influencers. Patiënten die aan de antidepressiva zitten en die last hebben van plotselinge gewichtstoename, kregen ook recht op een voorschrift. En dus begonnen ze allemaal Ozempic te injecteren.

Geconfronteerd met de toenemende vraag slonken de voorraden van apothekers en kwamen productie-installaties onder druk te staan. De inzet is hoog: zo steeg de aandeelkoers van Eli Lilly met 40 % sinds het farma bedrijf Mounjaro lanceerde.

Novo Nordisk heeft bijvoorbeeld aangekondigd dat het tegen eind 2029 6 miljard dollar gaat investeren (waaronder 2,1 miljard dollar dit jaar in Frankrijk) om de productie te verhogen. Het heeft ook bepaalde capaciteiten herverdeeld: het heeft tijdelijk de levering van Victoza, zijn alleen-diabetes-medicijn, verminderd om die van Ozempic te verhogen. Het heeft ook geprobeerd zijn voorraden te behouden door de beschikbaarheid van initiële doses van Wegovy te verminderen. Het zal niet genoeg zijn. De Deense gigant heeft al gewaarschuwd dat beide tot eind 2024 schaars zullen zijn en dat de behandelingen niet aan nieuwe patiënten moeten worden voorgeschreven, tenzij er een dwingende reden is om dit te doen.

Overheden schieten wakker

De autoriteiten in verschillende landen, zoals Frankrijk, hebben hetzelfde gedaan en dringen er bij artsen op aan om waar mogelijk alternatieven voor semaglutides te gebruiken, met het oog op het opnieuw bedienen van diabetische patiënten die al gedestabiliseerd zijn door deze, en nodigen apothekers uit om waakzamer te zijn.

Sommige overheden zijn een stap verder gegaan. België en het Verenigd Koninkrijk hebben de voorschrijving van Ozempic en vergelijkbare afslankmedicijnen volledig verboden, behalve onder bepaalde voorwaarden. Duitsland dan weer overweegt de export van het medicijn buiten zijn grenzen te verbieden.

De reactie van de zwarte markt

Zoals vaak het geval is, wanneer de officiële distributie worstelt, ontstaat een “secundaire distributie”. Niet-officiële kanalen voor de wederverkoop van Ozempic en Wegovy-dozen zijn ontstaan, en valse behandelingen zagen het daglicht op het internet. Moeten we nu verwachten dat nachtbrakers nu Wegovy gaan dealen in donkere steegjes?

Tekening door Amandine Victor