Het in New York gevestigde Initiative for Medicines, Access & Knowledge (I-MAK) zegt in een rapport dat drie van de tien meest verkochte medicijnen in de VS geen concurrentie ondervinden in het land en de Amerikanen naar schatting nog eens 167 miljard dollar zullen kosten voordat ze dat wel zullen doen.

"De Amerikaanse uitgaven voor geneesmiddelen op recept, die vandaag meer dan 400 miljard dollar bedragen, zullen naar verwachting tegen 2030 bijna een biljoen dollar bereiken," zei I-MAK, een non-profit groep van advocaten en wetenschappers die gedeeltelijk wordt gefinancierd door groepen die kritisch staan tegenover de farmaceutische industrie.

I-MAK zei dat goedkopere generieke en biosimilar versies van Bristol-Myers Squibb en Pfizer's Eliquis, AbbVie's Humira en Amgen's Enbrel, beide gebruikt voor de behandeling van reumatoïde artritis, gemiddeld 7,7 jaar in Europa beschikbaar zullen zijn voordat ze naar verwachting in de VS op de markt komen.

AbbVie, Amgen, Bristol-Myers Squibb en Pfizer reageerden niet onmiddellijk op verzoeken om commentaar.

Geneesmiddelenproducenten hebben de praktijk van het aanvragen van meerdere octrooien voor kleine variaties op een enkele uitvinding, bekend als patent thickets, decennialang gebruikt om generieke concurrentie af te weren.

"Octrooimisbruik is niet beperkt tot een paar slechte actoren. Een groeiende hoeveelheid bewijsmateriaal toont aan dat een essentieel onderdeel van het bedrijfsmodel van de farmaceutische industrie voor de best verkopende geneesmiddelen nu is gebouwd op het handhaven van marktcontrole door gebruik te maken van een verouderd octrooisysteem," aldus de groep.

"Farmaceutische bedrijven stellen honderden octrooien veilig om de concurrentie te blokkeren omdat ze dat kunnen," concludeerde het rapport.

Het rapport roept wetgevers en overheidsinstanties op om een einde te maken aan de wirwar van octrooien en het octrooisysteem te moderniseren.

Fabrikanten van de tien best verkopende medicijnen in de VS dienden gemiddeld 140 patentaanvragen per medicijn in, waarvan 66% volgde op goedkeuring door de Amerikaanse Food and Drug Administration, aldus I-MAK. Voor elk geneesmiddel werden gemiddeld 74 octrooien verleend, vier keer zoveel als in Europa.

De Zwitserse mededingingscommissie (COMCO) opende donderdag een onderzoek naar Novartis wegens mogelijk onrechtmatig gebruik van een octrooi om de concurrentiedruk te verminderen.