Politieke onenigheid heeft Irak de kans ontnomen om te investeren in een snellere groei van de productie. Nu de energietransitie in een stroomversnelling raakt, betekent dit dat Bagdad de honderden miljarden vaten die het land in de grond heeft zitten misschien nooit zal kunnen verzilveren, zelfs niet met de inspanningen van de nieuwe minister van Energie van het land om investeringen aan te trekken.

Sinds 2016 is de productie van Irak gestagneerd op ongeveer 4,5 miljoen vaten per dag (bpd).

Voor die tijd groeide de capaciteit snel toen de regering de sector in 2009 openstelde en internationale oliemaatschappijen de grootste olievelden van het land opknapten.

GRAFIEK: gemiddelde jaarlijkse productie van ruwe olie in Irak - https://www.reuters.com/graphics/OIL-IRAQ/OPEC/znpnbljrjpl/chart.png

De groei vertraagde gedeeltelijk omdat Irak instemde met een productiebeperking in het kader van een leveringsbeleid dat werd overeengekomen met de Organisatie van de Olie Exporterende Landen (OPEC) en bondgenoten, een groep die bekend staat als OPEC+.

Hayan Abdel-Ghani, de in oktober aangetreden Iraakse minister van Olie, is van plan de Iraakse olieproductiestrategieën aan te passen om aan de lokale behoeften te voldoen en tegelijkertijd de OPEC+ overeenkomst na te leven, vertelde de woordvoerder van het olieministerie, Asim Jihad, aan Reuters.

Het is nog te vroeg voor de nieuwe regering om te praten over aanzienlijke verhogingen van Irak's olieproductie buiten de OPEC+ overeenkomst om, zei Jihad. Volgens de overeenkomst moet Irak tot december 4,43 miljoen bpd produceren.

Als gevolg daarvan heeft Irak de aandacht verlegd naar de raffinage- en gassector en de kapitaaluitgaven in de oliesector verlaagd, aldus analisten van adviesbureau FGE en Rystad Energy tegenover Reuters.

'MOEILIJK, ZO NIET ONMOGELIJK'

Voor de oliesector heeft het land herhaaldelijk een doelstelling uitgesteld om een capaciteit van 7-8 miljoen bpd te bereiken, van de huidige 5 miljoen bpd. De vorige regering zei vorig jaar te hopen het hogere niveau tegen 2027 te bereiken.

Sommige adviesbureaus uit de energiesector voorspellen dat Irak dit nooit zal bereiken.

De capaciteit zou tegen 2028 een piek en een plateau bereiken van 6,3 miljoen bpd alvorens te dalen, aldus Iman Nasseri, directeur voor het Midden-Oosten bij adviesbureau FGE. Politiek, veiligheid en het investeringsklimaat hebben er allemaal toe bijgedragen dat Irak de productie niet verder kan opvoeren, zei hij.

"Wij denken dat de huidige doelstelling van Irak moeilijk, zo niet onmogelijk te halen is," zei Nasseri.

Rystad Energy verwacht dat de productie beperkt zal blijven tot 5,5 miljoen bpd in 2027 als gevolg van groeibeperkingen in het middenstroomsegment en omdat projecten die cruciaal zijn voor het opvoeren van de productie vastzitten.

Twee decennia na het begin van de oorlog zijn de huidige doelstellingen en de nog lagere prognoses ver verwijderd van de naoorlogse doelstelling van Irak om de capaciteit op te voeren tot 12 miljoen bpd.

De ambitie werd in 2012 teruggeschroefd nadat internationale oliemaatschappijen die in Irak actief zijn, lagere productiedoelstellingen voor hun velden hadden bedongen vanwege lage herstelfactoren, hoge natuurlijke vervalpercentages en omdat Irak niet genoeg in infrastructuur investeerde, aldus analisten.

De grote oliemaatschappijen hadden ook gehoopt dat Bagdad de voorwaarden van de contracten voor technische dienstverlening (TSC's) zou verbeteren. Dat is nooit gebeurd en bedrijven als ExxonMobil Corp en Royal Dutch Shell Plc zijn vertrokken.

GRAFIEK: Irak's herziene productieplafonds - https://www.reuters.com/graphics/IRAQ-OIL/TOTAL/zdpxdqkzypx/chart.png

BOVENGRONDSE PROBLEMEN

Analisten en insiders uit de sector zeggen dat de problemen eerder boven de grond liggen dan in de geologie eronder, die een aanzienlijke onontgonnen capaciteit heeft, en dat ze te maken hebben met herhaalde regeringswisselingen, politieke strijd en bureaucratie.

Opeenvolgende regeringen slaagden er in 2018 niet in hun handtekening te zetten onder de vijfde vergunningsronde van Irak. Eind februari werden uiteindelijk zes van de elf aangeboden olie- en gasblokken ondertekend, waarmee de langverwachte hervormingen van de exploitatievoorwaarden in het land werden ingeluid.

De begunstigden waren niet de internationale oliemaatschappijen, maar het VAE-bedrijf Crescent Petroleum en twee Chinese bedrijven.

Volgens een bron die dicht bij de Iraakse energiesector staat en die niet bij naam genoemd mag worden omdat hij niet met de pers mag spreken, worden in de contracten royalty's vooraf betaald en worden de inkomsten gekoppeld aan de olieprijzen.

Het besluit van Abdel-Ghani om de contracten vier maanden na zijn benoeming te ondertekenen, kan wijzen op een nieuwe vastberadenheid van de regering om voor internationale energiebedrijven aantrekkelijkere contracten te sluiten, aldus de bron. Er zijn nog andere problemen.

Een grootschalig zeewaterbehandelingsproject dat nodig is om de productie in de zuidelijke olievelden op te voeren door middel van waterinjectie, ligt al meer dan tien jaar stil door gekibbel over de voorwaarden.

De Franse oliemaatschappij TotalEnergies is de laatste om het project op zich te nemen als onderdeel van een overeenkomst ter waarde van 27 miljard dollar voor de bouw van vier olie-, gas- en duurzame projecten over een periode van 25 jaar.

Patrick Pouyanne, CEO van TotalEnergies, zei deze maand dat de contractuele meningsverschillen nog niet waren opgelost.

"Irak is niet de gemakkelijkste plaats om te investeren met alle risico's," zei Pouyanne.

Het waterproject zou de productie van de vijf Iraakse velden met 2 miljoen bpd verhogen van de 2,4 miljoen bpd groei die nodig is om de doelstellingen van Irak voor 2027 te halen, volgens gegevens van Rystad en onderzoek van Reuters.

Maar voltooiing vóór 2027 is onwaarschijnlijk, aldus Aditya Saraswat, vice-president upstream onderzoek Midden-Oosten van Rystad.

De Iraakse minister van Olie heeft deze maand zeven investeringsmogelijkheden in de Iraakse raffinagesector nieuw leven ingeblazen.

Zelfs als Abdel-Ghani erin slaagt bedrijven te vinden die geïnteresseerd zijn in deze projecten, laat het raffinagepotentieel van Irak slechts een groei van de ruwe olieproductie met 500.000 bpd toe en dat zou tijd vergen, aldus Saraswat.

Ondertussen is de zuidelijke exportcapaciteit van Irak het afgelopen jaar gestagneerd op ongeveer 3,2-3,3 miljoen bpd als gevolg van vertragingen bij de verbetering van de infrastructuur in de havens aan de Golf, zo blijkt uit gegevens van SOMO, een marktdeelnemer in staatsbezit.

GRAFISCH: Iraakse export van ruwe olie uit Basra- https://www.reuters.com/graphics/OIL-IRAQ/OPEC/znvnbljwxvl/chart.png